Deniz akvaryumunda amonyak kurulum başlangıç dönemleri hariç olmasını istemeyeceğimiz bir madde. Oturmuş belli bir zamanı aşmış akvaryumlarda amonyak genelde dekor aralarında büyük boy ölü balığın sistemde kalması sonucu oluşur. Bunun dışında uzun süreli elektrik kesintileri, bir anda tamamen kum ve dekoru kurcalamak amonyak patlatılmasına neden olur.

Amonyak formu suda iki şekilde bulunur; serbest amonyak NH3 ve amonyum iyonu NH4.

NH4, serbest amonyak’ ın Hidrojen iyonu (proton) alması ile oluşuyor.

NH3 + H+ ——->NH4+

Suyun pH’ ı düştükçe H+ iyonu yani proton sayısı artar. Bu nedenle düşük pH’ lı suda Amonyak NH4 formunda olmaya meyillidir.Tek bir molekülün bu formlar arası geçişi “saniyenin milyarda birinde” gerçekleşebilecek kadar hızlıdır. Bu nedenle kendi zaman ölçeğimiz ile “amonyak şu anda suda NH3 formunda mı yoksa NH4 olarak mı bulunuyor?” sorusunu cevaplamaya çalışmak anlamsız gelebilir.

Bunun yerine; Amonyak’ın suyumuzda NH3 veya NH4 olarak kaldığı toplam süreyi bulmaya çalışmak daha mantıklı. Bu değişimi tetikleyen en önemli faktör de suyun pH’ ıdır, ikinci ve daha az önemli faktör ise suyun sıcaklığı. Totalde amonyak etkilerinin yoğunluğu aynı zamanda deniz akvaryumu redox değerlerine de bağlaıdır.

Öncelikle bu ikisinin eşitleneceği tek pH değeri : 9,3-9,5 aralığıdır. Bunun altındaki değerlerde ibre NH4 (amonyum) lehinedir.

pH’ı 8,2 olan bir ortamda serbest amonyak sadece %7 oranındayken, toplam amonyak değerinin %93′ ü ise NH4′ tür.

pH düştükçe daha zehirli form olan NH3 ‘ te ciddi oranda azalır.

7,8(0.03)- 8,5 pH(0.12) aralığındaki yoğunluk farkı x4’ tür.

Deniz Akvaryumu Amonyak Kaynakları

• Şebeke suyu

• Kullandığınız tuz, yapılan analizlerde 8 farklı markanın tuzunda amonyak bulunduğunu göstermiş.

• Saf olmayan katkılar; Kalsiyum klorür ve magnezyum klorür hakkında genel bilgi makalesi anlamanıza yardımcı olur.

• Balıklar; önemli kısmı solungaçlar ve az miktarda dışkılama yolu ile…

• Heterotrof bakteriler; organiklerle beslenen bakteriler.

Kısaca tankınızda fotosentez ile beslenmeyip dışarıdan besin tüketen her canlı, ihtiyaç fazlası nitrojeni bünyesinden “amonyak” olarak atmaktadır(üre ve bazı diğer nitrojen bileşikleri şeklinde).

Deniz Akvaryumunda Amonyak Tüketen Organizmalar?

• En ünlüleri; Nitrosospiras, Nitrosomonas and Nitrosococcus bakterileri. Bildiğimiz nitrifikasyon bakterileri. Bu biyolojik döngü oluşma aşamasısonrası deniz akvaryumu amonyak daha zararsız forma çevrilir.

• Algler yani mikro/makro yosunlar. Bunlar amonyak’ ı sudan direkt olarak kullanırlar. Hatta kullanımı daha zahmetsiz olduğu için Amonyak’ ı Nitrat’ a tercih ederler.

Amonyak Tehlikeleri Nelerdir?

Balıklar için çok zehirlidir, direkt olarak solungaçlara zarar verir. Öncelikle balığın solunumu, buna bağlı olarak da iyonik dengesi ve kanının pH düzeni bozulur.

Dokularına ve organlarına oksijen gitmemeye başlayınca, tüm metabolizma ve sinir sistemi etkilenerek hayvanın havale geçirmesine, ani hiperaktiviteye (çıldırmış gibi) ve sonuçta deniz akvaryumu canlılarının ölümüne neden olur.

Suda 0.1 ppm amonyak tespit edilmesi halinde hemen müdehale edilmesini yazmış (oysa ki çoğumuz ilk kurulumdan sonra amonyak testlerimizi kullanmıyoruz).S.Sphotte ise 0.1 ppm’ den daha yüksek, mesela 0.25 ppm amonyak durumunda tüm canlıların derhal çıkartılmasını öneriyoruz.